Rewolucja w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania - Konwencja MLI podpisana przez Polskę

W dniu 7 czerwca 2017 r., grupa 68 państw (w tym Polska) zdecydowała się na złożenie podpisu pod niemającym dotąd precedensu aktem prawa międzynarodowego - Konwencją wielostronną implementującą środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, sporządzoną w Paryżu dnia 24 listopada 2016 r. (dalej: "Konwencja", "MLI"). Jak przyjmuje się na dzień dzisiejszy, wejście w życie przedmiotowego instrumentu prawnego spowoduje automatyczną zmianę około 2 tys. umów dwustronnych o unikaniu podwójnego opodatkowania, w związku z czym niewątpliwie będzie miał on niezwykle istotny wpływ na kształt systemu międzynarodowego prawa podatkowego. Konwencja została sporządzona na skutek kilkuletnich prac Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) oraz grupy państw G20. Przewiduje się, iż przedmiotowe zmiany wejdą w życie w 2018 r.

OECD zdecydowało się na przyjęcie takich rozwiązań prawnych, które mają w znaczny sposób utrudnić przedsiębiorcom redukowanie swoich obciążeń podatkowych przy wykorzystaniu międzynarodowych transakcji czy struktur. Zauważono jednak, iż osiągnięcie tego celu wymaga niezwłocznej zmiany bardzo szerokiej grupy dwustronnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, które do tej pory były modyfikowane za pomocą protokołów zmieniających, przyjmowanych na skutek często kilkuletnich rozmów pomiędzy przedstawicielami zainteresowanych państw. W związku z powyższym w celu uniknięcia przedłużających się bilateralnych negocjacji, OECD zaproponowało stworzenie instrumentu powodującego automatyczną zmianę umów podatkowych, bez konieczności sporządzania protokołów zmieniających. Tym samym w art. 1 w zw. z art. 2 Konwencji postanowiono, iż wprowadzi ona zmiany do tych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, które zostały zgłoszone przez obie strony takiej umowy do objęcia jej zakresem MLI. Na moment podpisania MLI w Paryżu w dniu 7 czerwca 2017 r. Polska zgłosiła chęć objęcia zakresem MLI 78 zawartych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Nie zostały notyfikowane między innymi umowy z Niemcami oraz USA (te ostatnie państwo nie przyjęło Konwencji).

Zmiana metody unikania podwójnego opodatkowania

Zasadniczym celem zawierania między państwami umów o unikaniu podwójnego opodatkowania jest rozgraniczenie praw umawiających się państw (państwa rezydencji podatnika oraz państwa źródła dochodu) do opodatkowania dochodów transgranicznych danego podatnika. Na gruncie obowiązujących w chwili obecnej umów dominują 2 metody eliminowania podwójnego opodatkowania, tj. metoda wyłączenia z progresją polegającą w gruncie rzeczy na zwolnieniu z opodatkowania w państwie rezydencji dochodu, który podlegał opodatkowaniu w państwie źródła oraz metoda proporcjonalnego odliczenia polegająca na możliwości obniżenia podatku w państwie rezydencji o podatek zapłacony w państwie źródła w części, w jakiej dochód zagraniczny został opodatkowany w państwie rezydencji.

W trakcie prac nad MLI, uznano, iż metoda wyłączenia z progresją jest o tyle niedoskonała, iż pozwala niejednokrotnie na podwójne nieopodatkowanie dochodów, które nie jest zjawiskiem pożądanym, a czasami może wręcz przybierać postać nadużyć. W praktyce, nadużycia te przybierają najczęściej postać sztucznego przenoszenia źródła dochodu do państw stosujących zerowe albo bardzo niskie stawki podatkowe, co pozwala na efektywne zmniejszenie podstawy opodatkowania w państwie rezydencji. Metoda proporcjonalnego odliczenia na taki mechanizm zaś nie pozwala, gdyż przy tej metodzie również dochody zagraniczne zwiększają podstawę opodatkowania w państwie rezydencji.

Ze względu na powyższe w Konwencji zaproponowano przyjęcie przez państwa jednego z 3 rozwiązań, które w teorii zapobiegną przenoszeniu dochodów do państw prowadzących łagodną politykę fiskalną. Polska wybrała trzecie zaproponowane w MLI rozwiązanie, tj. stosowanie w zawartych przez siebie umowach podatkowych wyłącznie metody proporcjonalnego odliczenia. Oznacza to, iż metoda proporcjonalnego odliczenia, od dnia wejścia w życie Konwencji, zastąpi automatycznie wszystkie postanowienia tych umów podatkowych, które przewidują metodę wyłączenia z progresją.

Co istotne wyżej opisana zmiana może mieć niebagatelny wpływ nie tylko na sytuację podatkową przedsiębiorców, ale również innych grup podmiotów osiągających dochód poza granicami państwa rezydencji. Przykładem grupy zawodowej, która powinna zwrócić uwagę na przedmiotową zmianę, są polscy marynarze wykonujący pracę dla zagranicznych armatorów. Należy bowiem pamiętać, iż zastosowanie w umowie podatkowej metody proporcjonalnego odliczenia rodzi po stronie polskiego rezydenta między innymi obowiązek rozliczenia podatkowego w Polsce.

Artykuł z portalu www.gospodarkamorska.pl